بررسی تنوع گونه ای و تغییرات آن با کاربرد شاخص های مختلف در چهار مکان مرتعی استان اصفهان

تنوع در حقیقت نوعی بیمه ی طبیعت در مقابل حوادث ناگوار و آشگفتی ها می باشد. برای بررسی تنوع گونه ای و تغییرات آن با کاربرد شاخص های مختلف، چهار سایت مطالعاتی در استان اصفهان در دو منطقه استپی و دو منطقه نیمه استپی انتخاب گردید. مناطق استپی شامل گردنه شادیان شهرضا، خونداب گلپایگان و نیمه استپی شامل وردشت سمیرم و آخچه فریدونشهر می باشد. نمونه برداری در هر مکان به صورت سیستماتیک-تصادفی اجرا شد. در هر مکان مطالعاتی ، پارامتر های تراکم و درصد تاج پوشش هر گونه گیاهی چندساله در امتداد ترانسکت های خطی با استفاده از کوادرات، برآورد گردید. لازم به ذکر است که از آمار 10 ساله پوشش گیاهی برای مناطق استپی ( 1386 تا 1377 ) و 6 ساله برای مناطق نیمه استپی ( 1386 تا 1381 ) مرکز تحقیقات منابع طبیعی استان اصفهان استفاده گردید، باید متذکر شد که سال 1386 آماربرداری در این مناطق به صورت مشترک انجام شد. سپس شاخص های غنای گونه ای و شاخص های ناهمگنی ( شاخص های تنوع سیمپسون، شانون-وینر، هیل ، هیل ، بریلوین، مکنتاش، ، من هی نیک و ) و یکنواختی ( شاخص های یکنواختی سیمپسون،کامارگو، اسمیت و ویلسون، اصلاح شده نی ) طی سال های مطالعه شده برای هر سایت محاسبه شد. مقایسه بین دو سایت مرتعی نیمه استپی از نظر تنوع توسط آزمون گلموگروف-اسمیرنو (k-s )نشان داد که بین دو سایت از نظر تنوع طی سال های مطالعه اختلاف معنی داری وجود دارد و بین دو سایت مرتعی استپی آزمون k-s نشان داد که از نظر تنوع اختلاف معنی داری وجود دارد به استثناء سال های 1384 و 1385 که بین دو سایت از نظر تنوع اختلاف معنی دار وجود ندارد. انتخاب شاخص باید بر اساس اهداف مدیریت باشد. ازآنجاییکه شاخص های تنوع و تعبیر و تفسیر بهتری دارند، پیشنهاد می شود جهت اندازه گیری تنوع از این شاخص ها استفاده شود. در مناطق استپی بهتر است از شاخص استفاده گردد چون غالبیت در آنجا بیشتر است. در مناطق نیمه استپی که تنوع بالاتر دارد بهتر است از شاخص استفاده گردد ( دارای گونه های کمیاب زیاد با تعداد افراد کم ). برای مطالعه یکنواختی در دو منطقه استپی و نیمه استپی استفاده از شاخص اسمیت و ویلسون مناسب است و برای غنای گونه ای در مناطق استپی شمارش تعداد گونه و برای مناطق نیمه استپی روش های دیگر تعیین غنای گونه ای ( مثلاً منحنی گونه-سطح، روش رقیق سازی، برآورد جکنایف یا روش بوت استرپ ) مناسب است. بر اساس آنالیز تطبیقی متعارفی (cca) سه عامل محیطی بارندگی، درصد مواد آلی و شیب همبستگی بالایی در جهت مثبت با یکدیگر نشان می دهند. در حالیکه عامل محیطی دما و بارندگی همبستگی بالایی در جهت منفی به نمایش می گذارد.شاخص تنوع با عوامل محیطی درصد مواد آلی و مقدار بارندگی همبستگی بالایی در جهت مثبت نشان می دهد. شاخص تنوع با عامل محیطی دما همبستگی بالایی در جهت منفی دارند. تعداد گونه با بارندگی همبستگی مثبتی نشان می دهد.